KANSER VE PSİKİYATRİ

Kanser günümüzde sık görülen bir hastalıktır. Yapılan çalışmalarda kanser tanısı almanın kişide ölüm kaygısı yarattığı gözlenmiştir. Bunun yanı sıra kanser; bağımlı olma, beden görünümünde oluşabilecek değişikliklerle ilişkili kaygılar, ağrı çekme, yeti yitimi kaygıları ve ekonomik kaygılar oluşmasına neden olur.

Kansere uyum bireyden bireye farklılık göstermesine karşın genellikle üç evreden oluşur.

• Birinci evrede kanser hastaları yeni hastalıkları ile ilgili belki daha önce hiç duymadıkları bilgileri edinirler. Aynı zamanda yeni duydukları bu bilgileri sindirmeleri ve en nihayetinde bir tedavi kararı vermeleri gerekmektedir. Bu dönemde ruhsal olarak hastalarda sıklıkla şok ve inkar tepkileri gözlenir. Kısa sürede olup biten karşısında kanser hastası şok yaşayabilir ve içinde bulunduğu duruma inanamaz. Bu dönemde sıklıkla “Neden ben?”, “Niçin?”, “Kanser bir ceza mı?” şeklinde sorular zihni sürekli meşgul eder. Birinci evrenin süresi kişiden kişiye değişebilir. Tanıyı koyan hekimin hastaya tanısını söylediği ilk görüşmede hasta-hekim arasındaki kurulan bağın, hastanın daha ileriki aşamalarda tedaviye ve sağlık personeline inancını ve tutumunu etkilediğini gösterilmiştir.
• İkinci evre, kansere uyum sürecinde psikolojik belirtilerin tabloya hakim olduğu dönemdir. Karamsarlık, sinirlilik, iştahsızlık, uykusuzluk, ilgi ve istek azlığı, konsantrasyon güçlüğü belirtileri ile kendini gösterir. Bu dönemde kanser hastasının çevresinden aldığı sosyal destek uyum yapmasında büyük önem taşır.
• Üçüncü evre uyum dönemidir. Artık kanser hastası kansere ve kanser tedavilerine uyum göstermiştir. Bu dönemde hasta geçmişte başarıyla kullandığı baş etme yöntemlerini şimdiki sıkıntısını azaltmada kullanmaya başlar. Kansere uyum sağlamada toplumsal, bireysel ve hastalığa özgü faktörler etkili olur. İçinde yaşanılan toplumun kansere ve tedavilerine bakışı, kansere ilişkin atıflar ve o toplumda kanserin taşıdığı damgalama toplumsal etkenleri oluşturur.