FARMAKOGENETİK TESTLER

Aynı hastalığa sahip kişilerde aynı ilaç kimini tedavi etmekte, kiminde ciddi yan etkiler oluşturmakta, kiminde ise işe yaramamaktadır. Bu durum kişisel gen özelliklerimiz ile ilgilidir.

İlaç yanıtının bireyler arası değişkenliğinden sorumlu bir çok faktör arasında yaş, vücut ağırlığı, eliminasyon organlarının hastalıkları, ilacın veriliş yolu, çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları ve ilacın plasebo etkisi bulunmaktadır. Ancak ilaç yanıtının bireyler arası değişkenliğine yol açan daha önemli bir faktörün genetik faktörler olduğu son zamanlarda anlaşılmıştır.

Tedavi amaçlı kullandığımız tüm farmakolojik ajanların %80’i karaciğerdeki sitopkrom P-450 sistemi üzerinden metabolize olmaktadır. İlaç metabolizmasını yapan enzimlerin genetik çeşitliliği ilacın metabolizma hızını değiştirerek, kiminde tedaviye yanıtın alınmamasına (bu kişiler tedaviye dirençli olarak adlandırılmakta), kiminde yan etkilere, hatta kimi zaman ölüme neden olabilecek istenmeyen noktalara ulaşılmasına neden olmaktadır. Bu kişisel farklılıkların muayene ile anlaşılması mümkün değildir. İlaç metabolizma genlerinin etkisi prospektüslere de eklenmiş, bunların bazıları ise “black box” uyarısı olarak yer almıştır.

Farmakogenetik test sonuçları “Farmakogenetik çalışma” grubunun önerileri ile hazırlanan, her bir molekül için genetik konsültasyon ile birlikte verilmektedir. Bu konsültasyonda, kişinin genetik yapısına göre her bir ilacın metabolizma hızı, o kişi için uygun olup olmadığı, yan etki riski, optimal doz için öneriler yer almaktadır.

Farmakogenetik testlerin kullanılması ile vakit kaybetmeden hızlı ve etkili, yan etki risklerinin önceden bilindiği tedavi planın yapılması mümkündür.